Arga Ni Hata Batak Molo di Halak Batak

Ia hinaadong ni Hata Batak, boi dohonon tung inama bidangna.  Ala dibagasan hata i, tung adong situtu do hata haserepon ni roha. Tarlumobima hata pajagarhon tungpe dipudian ni arion, gabe marpulos, gabe hata jagar jagar didok goarna. Sasintongna, jagar ni hata do nian didok goarna. 


Alana, molo hata jagar jagar do dohonon, ima sasahalak jolma napasahathon hata tu donganna, alai ndang sian ias ni rohana laho pasahathon hata i. 

Alai molo didokkon ma muse gabe jagar ni hata, ima hata nalabe jala lambok, alai tujuanna  mandapothon hadengganon. Alana, tungpe binoto goar ni bao niba, tongka do goaran. Suang songoni ma nang manghatahon Hata Batak nauli. 


Hurang suman do dihata loloan dohonon hata tingkos. Naeng ma nian sihatahonon, ima hata sabungan marhite hata namarsiarisan dohot namarsipasangapan.

Ala tung ramot do Halak Batak laho mangaradoti hatana molo lao manghatai.

Alana, adong do di Hata Batak i sada hata namandok, Antuk do guru ni pungga, soit do guru ni hata. Molo so jamot do hita mangaradoti dihata on, gabe Roma hata ni naparpudi manghatai, laho mamagari dohot manambori hata naung tadokkon i. 

Hape, hurang tama do sada raja naung pinaraja, gabe sipagaran manang sitamboran dope hatana diloloan purnama.


Boasa gabe boi sipagaran manang gabe sitamboran hata ni parhata? Alusna, ala so diantusi dope ruhut ni pangtaion namandok, hata manunggal hata lalaen, hata torop do sabungan ni hata.

Ala sai marhata manunggal do hata ni sasahalak jolma, ujungna, hata batak i sandiri ma mangalusi ibana mandok, jolo nidilat ma bibir asa nidokhon hata niba. Jolo hinolak ma bolon niba, asa mangunsande iba. Jumolo nietong ma timbo niba asa nilangkahon simanjojak niba.

 

Alana, ai dijaga Hata Batak i do hita sotung maon ro hata sitabaron namandok, tungso boi do tarlangkaan dolok Martimbang. Lapatanna, sai jumolo ma idaon lage naung pinaherbang ni hasuhuton, asa niluluan didia do parhundulna niba. Ai marhite parhundul ni angka naung pinaraja do rumang ni hata nalaho sihatahononna.

Molo di jabu bona do parhundulna, hata ni hasuhuton ma antong sihatahononna. Molo di jabu Soding do parhundulna, hata ni Hahaanggi dohot dongan parhundul ma antong hatana. Molo di jabu Suhat do parhundulna, hatani Parrajaon dohot Raja huta ma antong hatana. Molo di jabu Tampiring do parhundulna, ba hata ni Pargellengon ma antong hata sidohononna.


Marhitehon parhundulon naopat Suhi onma Halak Batak asa dapot rumus ni hata nalaho sidohononna. Marhite, ima rumus Opat R.

1. RUMANG

2. RIMANG

3. RUHUT

4. RAHUT


Jala asa dapot hata Naopat Suhion, ingkon tung ingkon manat do hita antong laho marningot jolma nalaho mangisap timbaho karo namamangke pusuk ai namarlapatan do i dirhmang ni pangkataion.

Disan, boi do idaonta, andorang so di Palit Amanta parisap i dope pusukna i, sai jumolo dipillit ibana do Pusuk nadenggan nalaho sipangkeonna. 


Molo di pangkataion didokma i, sai marsundung tu sabungan ni hata Nangkok tu sipuli, tuat ma tu sideak dst ma hata nalaho sihatahonon.

Dung dipillit angka Pusuk nadenggan i sian pangarahutna i, dipahembang ma Pusuk i  jala digopu huhut dipahusor husor. 


Molo di pangkataion, didokma i tinggil maho manangihon, jala ingkon bangkol ma mangkatahon.

Ndang pintor dipamasuk Amanta parisap i dope timbaho i tu Pusuk i. Dipabalik dope jala dirisihi asa haruar angka obut obuk ni Pusuk i jala asa labe paliton ni parisap i molo dung masuk timbaho i.


Molo dipangkataion didokma i, sotung adong nadolgi nasa eme, nagabe halang nasa obuk. Alana, dijaga hata Batak i do asa unang rumar pangkataion ni raja, hinorhon ni hata nasian jolma naso mangantusi lapatan ni hata, Dadap unang tarsuga, jala ingkon manat do asa unang tarrobung.


Sai hamanaton do diula angka raja molo mangkatai marhitehon hata, naniandehon do umbahen nagabe sige, naniarishon do umbahenna gabe hata.

Lapatanna, molo sai adong do jolma majolo joloi mangkatai hape ndang marhite hata naniarishon, ima nanidokna hatalalaen.


Alai, ala nunga boi be nuangenon alani habaranion ni sasahalak jolma gabe mangkatai, tungpe ndang pola dope nian diantusi Ibana rumang ni pangarajumion ni hata Batak i. Ujungna, gabe marlaok laok ma hata Batak naulii sian hapolinonna, mambahen natorop gabe mengkel martata huhut mandok, nunga marbias bias be mandapothon paradatan tarlumobi laho marsiajar dihata batak ala nunga meleng eleng songon hudon naso niharpean. Ndang binoto be manangna didia do hata batak i natoho.


Ndang hinata, ndang boi be tarida hapitaon ni hata batak naulii ala nunga jolma nahurang "Sarira" be gabe pinaraja laho manariashon hata i. 

Ala nahurang Sarira do jujungan i, ujungna, manginsu ma sude nahinatahon ni soranganna i. 

Umbahen naboi pe gabe manginsu hata ni soranganna i, jumpa ma hata namandok, "Hau punggur punggur pe nunga pinanangkok be tupara para laho mambahen soban ditingki ari parudan. Jolma nagurdungon pe nunga boi be gabe raja Parhata, marmodalhon Sinadongan".


Horas ma dihita saluhutna.

Comments
0 Comments


EmoticonEmoticon