Adat Dinamarujung ngolu (mate)

Adat Dinamarujung ngolu (mate)


Acara Dinamarujung-ngolu (mate) asa adong songon bahan masukan diangka dongan namanghaporlu-hon. Ai adong do tingkata-tingkatan ni namate jala hombar tu tingkatan i do Acara/Adat sibahenon, ima:

1. Mate Dibortian
berarti disi tubu sibayi nunga mate, dang sanga tardidi nahinipu, anggo songon i do parmatena dang pola dipaboa tu angka tutur, boima sahatopna dikubur.

2. Mate posoposo/Mate dakdanak
Marumur 1 bulan – 8 bulan jala nunga tardidi, boima dipaboa tu angka tutur dohot tu Pangula ni Huria, jala dang pola marborngin asa dikubur.

3. Mate Bulung
Umur 9 tahun/remaja sahat tu dewasa alai dang dope hot-ripe, dipaboa ma tu angka tutur dohot tu Pangula ni Huria, boi ma dibaen dijabu Acara mandok hata apul-apul jala boi do Tulangna mangaean ulos, digoari ma i lagelagena dang ulos saput, lao siboanon ni berena i tu tano. Molo mate dung dewasa jala nunga adong resmi Hamletna (tunanganna) digoari ma Hamletna i, mabalu-tindang.

4. Mate makkar (mate matipul) sitadingkon natarpusuk/Alang
Berarti mate manadingkon dakdanak na-gelleng-gelleng (Nasioksiok), anggo sisongon on dang pola dope mambaen adat, dang pola maralaman dohot marhata Adat Dalihan Natolu, alai boi do tu alaman alai jolo dialap hata ala ni situasi tempat.
Dinasongon on mardalan ma Tujung (ulos sibolang) dohot ulos saput (sibolang) dang pola maracara Marhata Adat Dalihan Natolu. Molo Ama namate didok ma ponggol ulu, molo Ina namate didok matompas-tataring. Molo Ama namate, Tulangna mangalehon lagelagena (saput) ulos sibolang. Hula-hula na (par-boru) mangalehon Ulos Tujung (ulos sibolang) ni boruna. Anggo ulos tutup batang dang pola dijouhon, boi dibaen sendiri, ulos sibolang manang ragi hotang ditutuphon songon i diatas batang i. Mulak sian udean ditorushon do acara mambuka tujung, namambaen tujung i do mambuka tujung i.

Molo Ina na mate, ibotona ma mangalehon saput jala namangalean tujung Simatuana (Natoras ni Ina i manujung Helana) jala deba mambaen Tulang ni Namabalu i ninna mambaen tujung ni berena.
Anggo au berpendapat, dumenggan do Simatuana sandiri mambaen tujung i, alana adong do acara buka tujung dung mulak sian udean, kecuali molo so adong tubu ni na mate i, molo soadong do tubuna boima Tulang mangalehon tujung ai Tulang i do mambuka tujung i. Anggo adat sibaenon di nasongon on,
Partangiangan do goarna, dang pola mardalan parjambaran, dang pola mardalan adat dalihan natolu. Biasana mula sian udean mulak ma tu jabo laos dibaen ma acara buka tujung. Diboan sibungka tujung ma indahan dohot dengke saur, dung pungu sahat dijabu dimulai ma acara buka tujung, jolo martangiang si buka tujung, dungi didok ma, hubungka ma tujung ni Boru/Iboto/Bere-kon, sai Tuhan i ma namangapuli……..Husuapi asa tiur-tiur

5. Mate Sarimatua
Marapaton nunga maranak, marboru, nunga marruma-tangga, nunga adong pahompu, alai adong dope nasohot-ripe ianakkonnai, jadi digoari ma mate sarimatua alai adong dope sisarihononna.
Anggo di Medan nunga godang halak hita mambaen Sarimatua gabe di pangidohon asa gabe si Saurmatua, jala naso boi dope sisaurmatua dipangido asa sisaurmatua. Anggo di au pandapot, hurang suman do pangidoan disongon i, ima pambaen ni Tuhan ba ima tajalo, apalagi anggo dihitaan di Sianjurmulamula, dos doparadaton di sarimatua, saurmatua dohot mauli-bulung, mangkuling do Ogung-sabangunan.



6. Mate Saurmatua
Marlapatan nunga hot-ripe sude ianakkonna, marpahompu dianak marpahompu di Boru, secara adat/dohot haporseaon dang siarsakkonon be parmatenai, alai secara padagingon tong do marsak ianakknnai ala marsirang nama dohot Natorasna. Di namate Sarimatua boi do adat nagok apalagi molo Saurmatua, mangkuling ma Ogung-Sabangunan dohot boan (pajuhut) sigagat duhut Horbo Sitingko-tanduk manang gaja-Toba (Horbo silimakae).
Pardalanan ni Adat, Ulos manang parjambaran, songon naung sinurat diginjang i ma. Diatur ma waktu tingki Adat Pandungoi, Ria-Raja dohot Parmompoon/masuk tu jabu-jabu na, dohot mangalean ulos saput, ulos Sampetua dohot ulos tutup batang.
Anggo au mandok, botari ma mulai pukul 18.30 dibahen acara i, asa laos boi geas manogotnai tu persiapan acara ni suhut-bolon dipartuatna manogotnai.

7. Mate Saurmatua-Mauli Bulung
Partuaon nasongonon atung jarang dapot Alana Mate Mauli Bulung borat do syarat-syarat-na:
a. Ndang hea tilahon, dang adong dipajolo pomparannai
b. Marnini/Marnono, Nini = pahompu ni Anakna, Nono = pahompu ni Boruna
c. Denggan-denggan sude ngolu ni Anak/Boruna, dang adong pola be sisarihonon, nga boi hidup biasa/normal jala nga adong sipajoloon.
Di ulaon Adat Mauli Bulung, nga boi ditingkathon sian ulaon Saurmatua, boima ibaen angka bunga-bungana terutama layananan tu sude tamu tarlumobi tu angka Parrajaon ditingkathon ma, jala boi do dihatahon tu angka tutur dang pola dijalo hepeng/santi. Anggo ulos napokok dohot parjambaron songon naung sinurat diginjang-i ma, jala setiap sae manortor angka tutur dijouhon ma jambar juhut natata tu tutur namortor i

Comments
0 Comments


EmoticonEmoticon